Vocht in woningen is vaak een van de grootste bronnen van ongemak. Niet alleen kan dit zorgen voor een ongezond leefklimaat; het is doorgaans ook de bron van meer ernstige schade aan houten constructies of pleisterwerk. Het vermijden van vocht in de woning kan bovendien zorgen voor een energiebesparing van 5 tot 10 %. In ons regenachtige Vlaanderen kan vocht op verschillende manieren in de woning treden. Wij geven graag een aantal tips over hoe vocht te voorkomen of te behandelen.
Tijdig onderhoud voorkomt vaak grotere ingrepen en kosten! Hieronder alvast enkele preventieve maatregelen en algemene aandachtspunten:
- Maak tijdig je dakgoten schoon en maak je regenafvoeren vrij. Controleer op zichtbare lekken tijdens regenweer.
- Hou barstjes, scheuren en kwaliteit van je voegwerk in je gevel nauw in de gaten, zodat er geen vocht kan insijpelen. Kies bij historische gebouwen voor herstellingen met een kalkmortel die aansluit bij de oorspronkelijke metselspecie in plaats van cement om zettingscheuren te voorkomen.
- Geef je houten schrijnwerk geregeld een nieuwe laag verf en kijk de gevelaansluitingen na.
- Isoleren betekent ook bijkomend ventileren! Verlucht je woning regelmatig
Toch nog vochtproblemen? Zoek dan eerst naar de oorzaak alvorens verder in te grijpen.
De meest voorkomende maar soms vaak verborgen oorzaken zijn condensatievocht en vochtinsijpeling. Maar vochtdoorslag op de buitenmuur, lekken in ondergrondse leidingen of zelfs een lokale verhoging van de watertafel kunnen evengoed leiden tot problemen.
Condensatievocht kan ontstaan wanneer het vocht dat de mens zelf produceert niet op de juiste manier of onvoldoende wordt afgevoerd. Op dat moment kan de vochtige lucht gaan condenseren tegen koele oppervlakken zoals ramen, muren en plafonds. Dit vocht in de vorm van waterdruppeltjes kan leiden tot schimmels of loskomende afwerkingslagen in je woning. Een gebrek aan voldoende ventilatie -vooral in badkamers- kan een oorzaak zijn, maar ook koudebruggen in bouwconstructies kunnen zorgen voor condensatievocht. In een oud gebouw kan het plaatsen van isolerende ramen er bijvoorbeeld voor zorgen dat plots de condens op de muren komt, omdat deze nu de koudste plek zijn.
Vochtinsijpeling kan ontstaan door lekkages langs je ramen, raamdorpels, lekkende dakgoten of verstopte regenafvoer, een slechte aansluiting of afloop van de regenwaterafvoer of verzakte riolering, lekkende waterleidingen of verwarmingsbuizen,… Belangrijk is eerst op zoek te gaan waar de vochtinsijpeling juist vandaan komt.
Doorslaand vocht kan zich dan weer manifesteren door o.a. slagregen die langzaam in de muren trekt vaak bij volsteense muren zonder buitenspouw op de zuidwestkant. Dit vocht baant zich een weg door bijvoorbeeld scheuren of barsten in de gevelsteen, ter hoogte van natuursteendorpels, in het pleisterwerk en of voegwerk, maar ook door ontbrekend of uitgesleten voegwerk. Ook overstromende dakgoten kunnen zorgen voor vochtdoorslag.
Bij waardevolle gevels kan een ademende waterafstotende hydrofuge kan helpen wanneer het voegwerk en de gevel zich in voldoende goede staat bevinden en geen barsten vertoont. Soms is kan opnieuw aanbrengen van verdwenen pleisterwerk een optie of kan een nieuw parement worden voorzien aan de binnenzijde indien het interieur dit toelaat. Bij minder waardevolle zij- of achtergevels is een bijkomende buitenafwerking doorgaans de oplossing.
Opstijgend vocht is grondwater dat door de muren van een gebouw wordt geabsorbeerd zoals een spons en kan stijgen tot ongeveer 1m hoog. Dit uit zich vaak in een vochtige horizontale band op de muur. Door zoutkristallisatie kan je pleisterwerk gaan verpoederen, kan de verf plaatselijk loskomen of kan er schimmelvorming ontstaan binnenin de woning. Deze hygroscopische zouten kan je herkennen aan de witte poederachtige aanslag op het metselwerk. Deze zouten trekken vocht aan.
Oude huizen hebben geen vochtkering, maar die kan je wel op verschillende manieren aanbrengen. De meest ingrijpende methode is het onderkappen van de buitenmuren en het plaatsen van een waterkerende DPC-folie. De meer voorkomende optie is het impregneren ter hoogte van de horizontale voeg tegen opstijgend vocht.
Historische kelders hebben vaak een aardvochtig binnenklimaat. Een doorstromende ventilatie volstaat doorgaans om condensatie te voorkomen. Bij een plots natte kelder kan best eerst gekeken worden naar een probleem bij de afvoer van regenwater/rioolwater. Ben je aangesloten op oud systeem van buizen in gres of beton of weet je het niet? Laat controleren op verzakkingen en vervang zo nodig je afvoersysteem. Het kan ook zijn dat door wegenwerken scheurtjes zijn veroorzaakt in je kelderdichting. In sommige gevallen is lokaal de watertafel verhoogd door een aanpassing van de riolering of het bouwen van een diepe ondergrondse parking in de buurt. In dat geval is het plaatsen of vernieuwen van de kelderdichting aan de binnenzijde de enige optie, naast het plaatsen van drainagesystemen en afscherming aan de buitenzijde waar mogelijk.
Bij twijfel of bij complexe vochtproblemen is het altijd verstandig om een specialist in te schakelen die ervaring heeft met erfgoedgebouwen en vochtproblematiek. Zij kunnen advies op maat bieden en helpen bij het vinden van de beste oplossingen die zowel het erfgoed behouden als vochtproblemen aanpakken.